AB’den tarihi karar

BÜKREŞ (Gazete Balkan)– avrupa Komisyonu kısa bir süre önce aldığı kararla Avrupa’da yıllık 50 bin kişinin ölümüne neden olan trans yağların kullanım miktarını yüzde 2’ye düşürdü. Karar 2012 Nisan ayı başında yürürlüğe girecek.

Margarin, fast food ürünleri, sosisler, hamur işleri, kekler, bisküviler, mikrodalga patlamış mısır, cips, yarı hazır yemekler veya paket çorbalarda kullanılan trans yağlardan dolayı Romanya’da yılda yaklaşık 3 bin kişi öldüren hastalıkların ortaya çıkmasına yol açtığı tahmin ediliyor.

Danimarka, İsviçre, Avusturya, İzlanda, Norveç ve Macaristan gibi ülkeler Brüksel’den once harekete geçerek 100 gram yağ içerisinde 2 gram trans yağ kullanımını öngören düzenlemeleri yapmışlardı.

Almanya, Hollanda ve Birleşik Krallık’ta ise üreticilerle gönüllü olarak trans-asit oranını azaltma görüşmeleri yapılmıştı.

TRANS YAĞ NEDİR?

İnternette yer alan bilgilere göre, sağlıksız olduğu uzmanlar tarafından sık sık hatırlatılan trans yağla ilgili merak edilen pek çok detay var. Trans yağların Amerika Birleşik Devletleri’nde yılda 30.000 erken ölümden sorumlu olduğu tahmin edilmektedir. Dünya çapında bu sayı milyonları bulmaktadır. Peki trans yağ nedir? Hangi yiyeceklerde trans yağ bulunur?

Trans yağ, trans-izomer (E-izomer) doymamış yağ asitlerine verilen yaygın 

isimdir. Terim çift karbon-karbon bağının konfigürasyonuna işaret ettiğinden trans yağlar bazen tekli bazen de çoklu doymamış yağ olabilir, ama hiçbir zaman doymuş yağ olamaz.
Trans yağlar, gerekli yağ asitlerinden değildir. Trans yağların tüketimi LDL kolesterol düzeyini arttırıp “iyi” HDL kolesterol düzeyini azalttığındankalp hastalığı riskini artırır. Dünya çapında sağlık otoriteleri trans yağlarının tüketiminin eser miktarlara azaltılması gerektiğini önermektedir. Kısmî hidrojenleşme ile oluşan trans yağlar, doğal olarak oluşan trans yağlardan daha zararlıdır. Hidrojenasyon, sıvı yağları katılaştırır, bunların içerdiği yağların ve gıdaların raf ömrünü ve lezzet stabilitesini arttırır. Trans yağ, sebze kısırlarında ve bazı margarinlerde, krakerlerde, çerezlerde, aperatif yiyeceklerde ve diğer yiyeceklerde bulunur. Birçok ülkede besinlerde trans yağ olduğuna dair etiketleme zorunluluğu getirilmiştir. Konuyu gündeme getirmek ve gıda üreticilerinin uygulamalarını değiştirmek için aktivistler tarafından kampanyalar düzenlenmiştir. 2007’nin Ocak ayında ürünlerinin satışının yasaklanması durumuyla karşı karşıya kalan Crisco ürünlerinin içeriğini değiştirerek FDA’nın “porsiyon başına sıfır gram trans yağ” (yani çorba kaşığında 1 gramdan az ya da ağırlığın %7’sinden az) tanımına uymuştur.
Hidrojenleşme süreci doymamış yağlara hidrojen atomu ekleyerek çift bağları ortadan kaldırmak ve yağları kısmî ya da tamamen doymuş yağ hâline getirmektir. Ancak enzimsel olmayan kimyasal kısmî hidrojenleşme cis-izomerleri hidrojenleştirmek yerine trans-doymamış yağa çevirebilmektedir. Trans yağlar doğal olarak birkaç durumda ortaya çıkabilir: Trans yağ içeren vaksenil ve konjuge linoleil (KLA), gevişgetirenlerin et ve süt ürünlerinde doğal hâlde eser miktarda bulunabilir.

Hidrojenasyon işlemi, kimyasal olarak, doymamış organik bileşiklerin (alken, alkin gibi) karbon atomlarının bileşiklerle yaptığı doymamış bağlarında, hidrojenle doyurulması ve doymuş hale getirilmesidir.