Hamdi YILMAZ – “Dişi kurdun rüyâları”

Kimileri “Nobel Ödülü alması gerekmeyen bir kitap” demiş. Bir Ukraynalı “bu kitabı okumadan ölmeyin” tavsiyesinde bulunmuş. Sovyetler Birliği yamasının dikiş yerlerinden çatırdadığı bir dönemde yazılan, Almanca’ya “Kıyamet” adı ile çevrilen, Rusca adı “Cellet Kütüğü” olan ‘Dişi Kurd’un Rüyâları’ndan bahsetmek istiyorum bugün.

Bulabilirseniz hem Cengiz Aymatov’u ölüm yıl dönümünde anmış, hem de içinde bulunduğunuz haleti ruhiyeye uygun bir kitap okumuş olursunuz.

Günah, suç, ilahi adalet gibi insanın manevi hayatını ilgilendiren duyguların etrafında kurgulanan bir kitap. Kimilerine göre, dünyanın en güzel aşk hikayesi bu kitapta anlatılıyor, insana has yüce duygulardan bahsediliyor. Sizi Aymatov okurlarının değerlendirmeleri ile başbaşa bırakmak istiyorum.

***

“ANNE OLMAK o kadar yüce bir duygu ki, kitapta insan veya hayvan fark etmiyordu, bütün canlılar yavrularını aynı şekilde sevıyordu. Bir annenin yavruları için her şeyi göze alabileceği, bir defa da bir dişi kurdun yüreğinden seslenilerek yazılması, ne etkili olmuş! Bozkırların Bilgesi, acımasızca hayvanları öldüren, Doğayı yok eden, hatta günümüzde insan hayatını hiçe sayan, Büyük İnsanlığa haykırıyordu eserinde…”

“ ‘Dişi kurdun rüyâları’ slogansız,derin bir çevre romanıdır da adeta, kirlenen Dünya’ya bir isyan, başkaldırıdır. Cengiz Aytmatov’un bu önemli romanında üç olay, birbirine, bazen paralel olarak, bazen iç içe gibi, bazen de sarmaşarak, yürütülmekte olduğu için, içimde bir polifoni müziği etkisi bırakmıştı. Ve sonuç belli, sonuç kalbimize, belleğimize varan bir mesajdı. Her üç paralel olayda da, kötülüğün ve çürümüş toplumun sergilenmesi esas yer almaktadır.

Birincisi, enfes bir anlatım ve duygusallıkla Aknar ve erkek kurdun maceraları. İkinci bölüm, Abdiasın gençleri uyuşturucu batağından kurtarmak istemesi ve hazin sonu.

Abdiasın sevgisini, sevgilisini tanımlanması nadir görünen bir tasvir örneği.

Kitabı okurken ,Abdias keşke sevgilisine kavuşsa diye içimden geçirdim, ama Aytmatov’un hemen hemen tüm eserlerini okuyan birisi olarak, yine hüzünlü bir son bulacağım  hissi bırakmıyordu beni.

Dişi kurt Akbar ile Çoban Boston arasındaki gelişen olaylar, daha doğrusu trajedi çok etkileyici. Akbar’ın doğurduğu  tüm yavrularını insanlar yüzünden yitirmesi, yaşadığı bunalımlı günler ve tabiatının verdiği vahşilik…

Kitabın sonunda yine hüzün var, yine gözyaşı var… Son bölüm ise kitabın can alıcı  aşk hikayesi. Ama hepsinde de ortak nokta Dişi kurt Taşçaynar ve Aknarın hakimiyetidir.

Rus devriminin sosyal etkilerini Kırgız kır yaşamıyla anlatan Aytmatov bütün olayları, kastettiğimiz gibi, bir kurt ailesinin kişiselleştirilmiş macerasıyla anlatılmıştır.

Diğer kitaplarında  da olduğu gibi hikayelerle toplumun  geçmiş deneyimleriyle bugünkü olaylar arasında akılcı bir bağ kurulmuştur.İnsanın sorumluluk sahibi olduğunu sürekli hatırlatan bir kitap. Bence Aytmatov  bu kitabında yazarlığın zirvesine ulaşmıştır ve hatta bu roman, yazarın şaheseri diyebilirim. İnsanın bir oturuşta bitiresi roman. İlk okuduğumda kitabın bittiğine  üzülmüştüm adeta…

Bu kitabı  derya gibi algıladım.”

(Bu yazı 14 Haziran 2011’de yayımlandı)

Not: Aymatov, dağılan Sovyetlerin son, Rusya Federasyonu’nun ilk Lüksemburg Büyükelçisi idi. Daha sonra Kırgızistan Büyükelçisi oldu. Amsterdam’da yaşadığım yıllarda birbirimizi bilir, haberlerşir, selamlaşırdık ama, benim ‘O’na zarar gelmesin’ şeklindeki safiyane düşüncem görüşmemizi engelledi. Nur içinde yatsın..

10 Haziran 2008 tarinde bu dünyadan uğurladığımız Cengiz Aymatov, 12 Aralık 1928 tarihinde Kırgızistan’ın Talas eyaletinin Şeker köyünde doğdu.

Babası Törekul Aytmatov, Sovyet Kırgızistan’ında seçkin devlet adamı idi, ancak 1937’de tutuklandı ve 1938’de kurşuna dizildi. Annesi Tatar kızı olan Nagima Hamziyevna Abdulvaliyeva ise tiyatrocuydu. Adı, Cengiz Han’dan esinlenerek konulmuştu.

0 Paylaşımlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir