HAMDİ YILMAZ – Romanya için Türk iş dünyası ne kadar önemli?
Gazete Balkan’ın 12 yıldır başarı ile sürdürdüğü, Romanya’daki Türk iş dünyasına ayna tutma anlamına gelen, “Başarılı Türk Firmaları Ödül Töreni” çalışmaları tamamlanmak üzere.
Bu sonuçlara göre, 2018 yılı baz alındığında bu ülkedeki Türk firmalarının toplam cirosu 5,7 milyar euro civarındadır. Bu Romanya’nın GSMH’sının yüzde 3’ünün biraz üzerindedir.
Zaman zaman yüzde 4’ü aştığı yıllar olsa da, genel olarak yüzde 3-4 arasındadır.
Ekonomist olmadığımız için bir ülkenin GSMH’sında yüzde 3’ün üzerinde paya sahip olmak ne anlama gelir bilemiyoruz. Ancak görünen köy de klavuz istemiyor.
Türk firmaları yine 2018 yılında 63 bin civarında kişi istihdam etti. 19,6 milyonluk ülkede çalışan sayısının 5 milyonun biraz üzerinde olduğunu düşünürseniz, Romanya’da çalışan her 90 kişiden birinin Türk firmasında çalıştığı gerçeği ortaya çıkar. Bu da Türklerin Romanya istihdamına sağladığı katkının yüzde 1,1 oranında olduğu anlamına gelir.
Türkler, Romanya’da 63 bin civarındaki çalışan için asgari ücreti baz alsanız dahi ayda en az 11 milyon euro vergi ve sigorta bedeli ödüyor. Bu da yılda 132 milyon euro eder. Ki, bu fasıldaki verilerin netini görmemiz mümkün olmakla birlikte gerçek rakamın bunun çok üzerinde olduğu aşikârdır.
Olaya gelir vergisi açısından bakıldığında karşılaşılacak tablo da işin bir başka boyutudur.
5.5 milyar ciro ile yüzde 19 oranındaki KDV’yi baz alırsanız, yılda 1 milyar euronun üzerinde sadece KVD ödendiği görülür.
Türk firmalarının sahip oldukları emlak değerlerine ve araç sayılarına hiç girmeyelim. Karanlıkta el yordamı ile olaya yaklaştığınızda bile sadece firmalar bazında Romanya’da Türklerin devlete 2 milyar euronun üzerinde çeşitli adlar altında vergi ödedikleri görülür.
Kaldı ki, bu ülkede yaşayan vatandaş toplamımız 13 bin civarındadır. İşverenlerimizin dışında bir de çalışanlarımız var.
Üretiminin tamamına yakınını ihraç ederek Romanya’nın döviz stokuna yapılan katkının boyutu da yabana atılır oranda değildir.
***
Bu tabloya rağmen Romanya’da oturum, vize, evlilik vs gibi konularda Türk vatandaşlarının tabii olduğu muamele açısından ‘yerimiz nedir?’ derseniz, benden alacağınız cevap pek parlak değildir. Detaya girmeyelim.
Kendi suçlusunu Madagaskar’da alıp getiren Romanya, 15 Temmuz felaketinde yanımızda olmasına, acımızı şeklen de olsa paylaşmasına rağmen Türkiye’de suç işleyerek bu ülkeye kaçmış ve Romanya’yı babasının çiftliği gibi kullanan hiç bir suçluyu Türkiye’ye iade etmemiştir.
Herşeye rağmenTürkiye ile Romanya ve Türkler ile Romenler arasındaki dostluk ezelden beri olduğu gibi ebede doğru artarak devam edecektir. Bu dostluğun bölgede olduğu kadar dünya için de önemi büyüktür.
