Romanya’da 450 şirketin 2020’ye bakışı

*Frames Raporu: İşgücü krizi, enflasyon artışı, Ley’in  değer kaybetmesi ve mali ablukanın genişletilmesi beklentileri 2020 yılında iş ortamı için en önemli zorlukları oluşturuyor

BÜKREŞ (Gazete Balkan)- Danışmanlık şirketi Frames, Romanya ekonomisi ile ilgili 9’uncu “Ekonominin durumu hakkında Barometre” adlı raporunu yayımladı.

Başta enerji, giyim ve IT alanlarında olmak üzere 450 şirket temsilcisi ile 1-15 Aralık 2019 arasında telefonda görüşülerek hazırlanan Rapor’da, 2020 yılının çoğu yatırımcı tarafından gerçek reform tedbirlerinin dondurulacağı bir yıl olarak görüldüğü ifade ediliyor.

Bu durumun makro- ekonomik dengenin bozulmasıyla doğrudan sonuçları etkileyeceği  öne sürülüyor.

Aynı şirketin Temmuz 2019 ayında yayımladığı önceki raporunda, Romanya’da yatırımcıların enflasyon, ley’in değer kaybı ve amortisman korkuları ön plandaydı.

2020 yılında ise iş gücü krizi ön plana çıkma eğilimi gösteriyor.

Rapora göre, yatırımcılara bu yıl iş ortamının karşılaşacağı temel zorlukların ne olabileceği sorulduğunda, görüşülen şirketlerin yüzde 60’ından fazlası işgücü sorununu belirtti.

Katılımcıların yüzde 53’ü mali ablukanın artışı, yüzde 49’u enflasyon artışı ve yüzde 36’sı döviz kurunun potansiyel olumsuz evrimi konusunda endişelerini dile getirdi.

Raporda, “İşgücü krizi 2019’da arttı ve getirilen yabancı işçiler, ihtiyacın yüzde 10’unu bile karşılamadı. Tüketimi teşvik etmenin ötesinde, bütçe ortamındaki ücret artışları işgücü piyasasındaki dengesizlikleri artırdı.

2020’de, Ne yazık ki, devletin çözüm bulma konusunda geciktiği için bu personel sorunları nedeniyle birçok şirket beklemede,. Yatırımcıların en çok talep ettikleri şey ise ücretlilerin vergilerinin düşürülmesi oldu. Rumenlerin, özellikle de gençlerin ülkeye dönüşü için alınan önlemler konusunda Polonya modeline bakınız ” denildi.

İşgücü krizinin ötesinde, yatırımcılar ekonominin 2019’dakiyle aynı yapısal sorunlarla karşılaşmaya devam edeceğini tahmin ediyorlar.

Bu yıl yapılacak seçim sonuçlarını olumsuz etkileyeceği göz önüne alındığında makro ekonomik dengeyi sağlayıcı adımların atılamayacağı, bu durumda 2019 yılı mali abluka gibi sorunlarının değişmeyeceği, finans bulmak gerçek bir yatırımcı için sorun olamaya devam edecek.”

Raporda, işadamlarının, yapılacak seçimler nedeni ile yatırımcı korkularının başında yer alan vergilendirme artışının bu yıl olmayacağına inandıkları ifade ediliyor.

ROMANYA EKONOMİSİ 2020’DE FRENE BASACAK

Frames’in Temmuz ayında yayımladığı raporda yer alan işadamlarının ekonominin yavaşlama korkularının gerçek olduğu belirtilen raporda, büyümenin Ulusal Tahmin Komisyonu ve eski hükümet tarafından tahmin edilenin altında gerçekleşeceği kaydediliyor.

Aralık ayında yapılan yeni araştırmada, işadamları 2020 yılına kadar ekonominin artan makroekonomik dengesizlikler zemininde fren yapmaya devam edeceğini tahmin ediyor.

Ankete katılan şirketlerin yüzde 59’u ekonominin 2020 yılında yüzde 3-3,5

oranında büyüyeceğini tahmin ediyor ve yüzde 27’si yüzde 3 seviyesinin altında daha da düşük bir ekonomik ilerleme görüyor. Sadece yüzde 14’ü GSYİH’nın yüzde 3,5 seviyesinin üzerinde artacağını tahmin ediyor.

Hükümetin hazırladığı 2020 Bütçe taslağı yüzde 4,1’lik büyüme, yüzde 3,59’luk bütçe açığı ve yüzde 3,12lik bir enflasyon öngörüyordu.

Danışmanlık şirketi Frames’in yöneticisi Adrian Negrescu ise hazırladıkları raporla ilgili yaptığı yorumda şunları söyledi:

“2020 yılında, iyi ve kötü tüketim, ekonominin ana motoru olmaya devam edecek, ancak biraz daha yavaş bir büyüme oranına sahip olacak. Gelecek yıl, tarım gibi sektörlerde hala hava koşullarına duyarlı alanda birçok soru işareti getirecek. ‘Birinci Ev (Prima casa)’ Programına ilişkin belirsizlikler ve özellikle son birkaç aydır önemli bir yavaşlamaya işaret eden endüstriyel üretim alanındaki zorluklar önemli olacak.”

LEY’E DİKKAT

Ley’in değer kaybı ile ekonomideki yükselen fiyatlar arasındaki kader kombinasyonu 2019’da reel ekonomiyi önemli ölçüde etkiledi ve bu etkileme 2020’de artma eğilimi gösteriyor.

Temmuz 2019 barometresinde, Frames tarafından konuşulan işadamlarının üçte biri, yılın ikinci bölümünde, 1 euro’nun 4.7-4.75 lei aralığında olacağı tahmininde bulunmuştu.

Şimdi ise yatırımcıların yüzde 68’i, 4.85 lei / euro seviyesinde resmi bir kur bekliyor.

Ankete katılanların% yüzde 21’i ise avronun 4.85-4.9 lei aralığında gelişmesi tahmininde bulunuyor ve katılımcıların yüzde 11’i bu oranın, 4.85 lei / euro’nun altında olacağını ön görüyor.

KAMU HİZMETLERİ VE ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK

İşadamları 2020 ekonomik zorluklarının ve potansiyel yatırımlarının ötesinde, istikrarlı bir ekonomik çerçeve geliştirmek için gerekli gördükleri önlemler hakkında da sorulara tabi tutuldu.

Katılımcıların yüzde 73’ü en çok mali öngörülebilirlikten bahsetti. Son bir kaç yıldır, işadamlarının fikri alınmadan bir gecede değişen Mali Yasa’dan yakınma ön plana çıktı.

Yine katılımcıların yüzde 56’sı kamu yönetiminin sayısallaştırılması, yüzde 45’i  altyapıya yapılan yatırımlar, yüzde 38’i bütçe açığının azaltılması ve yüzde 24’ü ulusal bir profesyonel dönüşüm planına dikkat çekerek, bu konuları öncelikli tedbir alınması gerekli konular olarak öne çıkardı.

Raporu değerlendiren Frames yöneticisi Adrian Negrescu daha sonra şu yorumda bulundu:

“ANAF’ın, tüm kamu sektörünün bilgisayarlaştırılması, kamu ve özel çevre arasındaki ilişkide idari prosedürlerin basitleştirilmesi, gerçek bir Dijital Gündemin uygulanması, siyasi bir irade varsa, 2020’den itibaren atılabilecek adımlardan biridir. Örneğin, Hazine’nin gözetimi altında kayıtdışı ekonominin önemli bir bölümünü kesinlikle ortadan kaldıracak ve vergilerin çevrimiçi ödenmesi bütçe gelirlerinin tahsil edilmesini etkili hale getirecektir. Buna ek olarak, Romanya’nın uluslararası pazarlardaki güvenilirliğini artıracak.”

Raporun son bölümünde ise şu görüşler yer alıyor:

“Kamu aygıtının yeniden yapılandırılması ile ilgili olarak, mevcut hükümetin, özellikle parlamenter çoğunluktan yararlanamayacağı için gerekli reform önlemlerini alması pek olası değildir. 2020 yılı yeni bir hükümete geçiş yılı olacak. Muhtemelen, vergi ve vergi artışlarını öngören reform önlemleri 2021’e ertelenecek, yatırımcılar yeni perspektifin aldığı önlemlerin etki analizlerine ve istişarelere dayandığını ümit ediyorlar.”