Cinsel rüşt yaşı kitabı Fransa’yı karıştırdı

*Fransa’da cinsel ilişkide rıza yaşı polemiği yeniden gündemde; Avrupa’da cinsel rüşt yaşı ülkeden ülkeye değişiyor, Romanya’da cinsel rüşt yaşı 15 olarak kabul ediliyor

Fransa’da cinsel ilişkide rıza yaşı sorunu 2 Ocak Perşembe günü kitapçı raflarında yerini alan Vanessa Springora’nın yeni kitabı “Rıza” (Consentement) ile ülkenin gündemine yeniden oturdu.

Springora’nın “Rıza” aldı otobiyografik kitabının çıkmasının üzerinden 24 saat geçmeden, kitap polemiğe neden oldu. Yazarın 30 yıl önce kendisi 14, Gabriel Matzneff ise 50 yaşındayken yaşadıkları ilişkiyi kitabına taşıması, Paris Savcılığını harekete geçirdi. Savcılığın Matzneff hakkında pedofili davası açması üzerine, yazar sosyal medyada eleştiri yağmuruna tutulurken, birçok ödül alan yazarın soruşturması Kültür Bakanlığını da harekete geçirdi.

Devletten aldığı ve gelirsiz yazarlara özel verilen sosyal yardımının kesilebileceği, Fransız Kültür Bakanlığı tarafından sosyal medya üzerinden duyuruldu.

TELEVİZYONDA NORMALMİŞ GİBİ ANLATMIŞTI

80’li yıllarda 14 yaşındaki bir kızla cinsel ilişkiye girmesinin anlatıldığı ‘Rıza (Consentement)’ kitabının satışa çıkması ve 1990’larda katıldığı bir TV programında reşit olmayan genç kızlarla cinsel ilişkiye girdiğini anlattığı kayıtların yeniden gün yüzüne çıkması ile Gabriel Matzneff ülkede cinsel ilişkide rüşt yaşı tartışmasının odak noktası haline gelmişti.

Vanessa Springora imzalı ‘Rıza’ (Consentement) adlı otobiyografide, yazar 14 yaşındayken Matzneff ile rızası olarak cinsel ilişkiye girişini ve ardından yaşadığı psikolojik çöküntüyü anlatıyor. 

Kitabın piyasaya çıkmasına birkaç gün kala sosyal medya platformlarında Matzneff’in 90’lı yıllarda katıldığı bir edebiyat programının görüntüleri yayınlandı. Televizyon programında Matzneff bu tür ilişkilerini ‘normalmiş’ gibi anlatıyor ve bir kadın davetli dışında programdaki hiç kimse bu duruma tepki göstermiyor. 

Görüntülerle birlikte önce sosyal medya ardından da tüm ülkeye yayılan tartışma Fransa’da hala belirlenmemiş olan cinsel ilişkide rıza yaşı sorununu yeniden gündemin ilk sırasına taşıdı.

CİNSEL RÜŞT YAŞI

Fransa’da hükümet 2018’de bir yasa değişikliği ile mahkemelerin bu tür bir ilişki konusunda yetişkinlere verebilecekleri ceza süresini 5’ten 7 yıla çıkarmış, zaman aşımı süresini ise 20’den 30 yıla uzatmıştı. Fakat cinsel ilişkide rıza yaş sınırını 15’e çekme fikrini anayasaya aykırı olduğunu öne sürerek rafa kaldırmıştı.

Sadece Fransa’da değil Avrupa’nın birçok ülkesinde görülen bu soruna Belçika ceza yasasında yaptığı değişiklikle yanıt vermeye çalışmış, 16 olan cinsel ilişkide rıza yaş sınırı 14’e düşürülmüştü. Ancak söz konusu düzenlemeye göre bu yaştaki birinin ilişkiye girdiği kişiyle arasındaki yaş farkı 5’ten fazlaysa yaşı büyük olan tecavüz suçuyla yargılanacak.

Avrupa’da cinsel rüşt yaşı ülkeden ülkeye farlılık arz ediyor. Avusturya, Almanya, ve İtalya’nın da aralarında olduğu ülkeler cinsel rüşt yaşının en düşük olduğu yerler.

14 YAŞ

Avrupa ülkelerinden Avusturya,  Bulgaristan,  Estonya,  Almanya,  Macaristan,  İtalya,  Portekiz ve son olarak Belçika’da da cinsel rüşt yaşı 14 olarak kabul ediliyor.

15 YAŞ

Hırvatistan, Çekya, Danimarka, Yunanistan, Polonya, Romanya, Slovakya, Slovenya ve İsveç‘te ise cinsel rüşt yaşı mevcut yasalara göre 15.

16 YAŞ

Litvanya, Letonya, Hollanda, İngiltere, İspanya, Finlandiya ve Lüksemburg 16 yaş kategorisinde olan ülkeler.

17 YAŞ

Avrupa’da cinsel rüşt yaşının 17 olduğu ülke sayısı üç; Kıbrıs Rum Kesimi,  İrlanda ve Malta.

7 AVRUPA ÜLKESİ RIZASIZ İLİŞKİYİ TECAVÜZ OLARAK TANIMLIYOR

Uluslararası Af Örgütü’nün araştırmasına göre yalnızca 7 Batı Avrupa ülkesi rızasız cinsel ilişkiyi tecavüz olarak tanımlıyor. Bu ülkeler Birleşik Krallık (Kuzey İrlanda, İskoçya, İngiltere ve Galler’deki mahkemeler),  Belçika,  Kıbrıs Rum Kesimi,  Lüksemburg,  İzlanda, İrlanda ve Almanya. İsveç de son yasa değişikliğiyle bu listeye dahil oldu..

Hollywood’da patlak veren cinsel taciz olaylarının ardından tüm dünyada “MeToo” hareketi birçok sivil toplum örgütünü harekete geçirdi. Bu hareketten en çok etkilenen ülkelerden biri İskandinav ülkesi İsveç oldu. Ülkede tecavüz tanımını genişleten yasa yürürlüğe girdi.

1 Temmuz 2018’den itibaren yürürlüğe giren yasayla, ‘tarafların rızası olmadan gerçekleşen her türlü cinsel ilişki ‘tecavüz’ kabul edilecek. Bir cinsel ilişkinin tecavüz olarak kabul edilmesi için artık “şiddet ya da tehdit unsuru” aranmayacak.

İsveç’te artık, karşı tarafın “özgürce evet demediği” her cinsel ilişki, yasalarca tecavüz sayılacak. İsveç’te, tecavüz suçuna 6 yıl hapis cezası veriliyor, tecavüze uğrayan kişi 18 yaşın altındaysa bu ceza 10 yıla kadar çıkabiliyor.

(Ajanslar, haber bültenleri, euronews)