Avrupa Yükselen Enerji Fiyatlarıyla Sarsılıyor
*PARİS- Uluslararası piyasalarda gaz fiyatlarının Nisan ayından bu yana 4 kat yükselmesi, Avrupa’da hane ve işletmelerde büyük bir sarsıntıya yol açtı. Tüm enerji kaynaklarını etkileyen ve elektrik fiyatlarına da yansıyan doğalgaz fiyatlarındaki ani artışlar, Avrupa’da hükümetleri acil önlemler almaya itti
Doğalgaz fiyatlarındaki mevcut artış, son aylarda artan hammadde kıtlığına benzer bir gelişmeyi yansıtıyor. AB ülkelerindeki aşı kampanyalarının ilerlemesi sayesinde tüm ekonomiler aynı anda açıldı ve talep bir anda arttı. Herkes aynı malı aynı anda talep edince, bu gelişme fiyatları otomatik olarak arttırdı. Bu yaz yeterince rüzgâr esmemesi nedeniyle rüzgâr türbinlerinin verimi büyük ölçüde azaldı. Sektörlerde, bu eksiğin telafi edilmesi için daha fazla gaz kullanıldı. Son bir etken olarak, ölçmesi hayli zor olmakla beraber, karantinalar ve uzaktan çalışma da bireysel faturalardaki artışta rol oynadı. Evden çalışma nedeniyle, hanelerde çok daha fazla enerji tüketildi.
Gaz ihtiyacının önemli bir bölümünü ithal eden Avrupa, alışılmadık derecede düşük gaz stoklarıyla karşılaştı. Eylül ayında, rezervler genellikle maksimumlarının yüzde 83’ü civarındayken; Japon bankası Nomura’nın tespitlerine göre bu yıl rezervler yüzde 72’ye geriledi.
Doğalgaz fiyatlarındaki artış, diğer enerji ürünlerine de yansıdı. Örneğin, halen pek çok elektrik santralinde kullanılan kömür fiyatları da bir yılda 2,5 kat arttı. Brent petrolün varili aynı dönemde iki katına çıkarak 76 dolara (yaklaşık 65 Euro) ulaştı. Pompada kurşunsuz benzin “26 kuruş” artarak litre başına 1,67 Euro’ya yükseldi.
İspanya’da, bir yıl içinde elektrik fiyatları yüzde 37 oranında arttı. İtalya’da, Eylül ayı başlarında, bir sonraki çeyrek için açıklanan faturalarda baş döndürücü artış (gaz fiyatlarında yüzde 30 ve elektrik için yüzde 40) ciddi endişelere yol açtı. Enerji fiyatlarının zaten Avrupa’nın en yüksekleri arasında yer aldığı Belçika’da, kış öncesi her beş haneden birinin “enerji kıtlığı” içinde olduğu tahmin ediliyor.
HÜKÜMETLERDEN ACİL ÖNLEM
Kışın yaklaşması nedeniyle enerji ihtiyacının artacağı endişesiyle harekete geçen Avrupalı hükümetler, kırılgan haneleri ve küçük işletmeleri rahatlatmak için birbiri ardına acil önlemler almaya başladı. İspanya’da hükümet, KDV ve elektrik vergilerini azalttı. İtalya’da Perşembe günü, 3 milyon düşük gelirli hane halkı ve küçük işletmeler için enerji artışlarının silinmesi anlamına gelecek “3 milyar Euro’luk acil önlem paketi” açıklandı.
Başbakan Mario Draghi, önlemler kapsamında, herkes için de KDV vergilerini indireceklerini açıkladı. Fransa’da hükümet, Aralık ayında yaklaşık 6 milyon haneye, 100 Euro’luk bir enerji çeki ödeyeceğini bildirdi. Belçika, Yunanistan ve Portekiz hükümetleri de yardım tedbirlerini görüşüyor.
AB ENERJİ BAKANLARI TOPLANDI
Avrupa Birliği enerji ve ulaştırma bakanları Brüksel’de yaptıkları resmi olmayan toplantıda konuyu ele aldı. AB Komisyonu’nun Enerjiden Sorumlu Komiseri Estonyalı Kadri Simson, Brüksel’in “devletlerin rekabet kurallarının içinde kalarak faturaları indirme yollarını” içeren bir öneriler listesi hazırlayarak, üye ülke hükümetlerine sunacağını açıkladı. Ancak, başta İspanya olmak üzere devletler, bu yanıtın yeterli olmadığını belirterek, enerji kriziyle ilgili bir zirve toplanmasını istiyor.
Avrupa’da enerji rezervlerindeki düşüşün, Avrupa’nın Rus doğalgazına bağımlılığının artmasına ve bu durumun Moskova tarafından kullanılmasına yol açacağı endişesi de Brüksel’de dile getiriliyor.
(Arzu Çakır- Voanews)
