‘Bükreş’e, konut krizi 2023-2024’te gelecek’
*Ziarul Financiar gazetesi yazı işleri müdürü Cristian Hostiuc’a göre 2023 ve 2024 yıllarında Bükreş’te konut krizi yaşanacak. Blokeler nedeni ile satılık daireler olmayacak
Berlin Belediyesi tarafından kişi ve tüzel kişilere ait 3 binden fazla dairelerin kamulaştırılması ile ilgili referanduma atıfta bulunan Hostiuc, “Bence Bükreş’te piyasa sadece birkaç yatırımcı tarafından kontrol edilseydi ve Berlin’deki gibi kiralar ve fiyatlar artsaydı, referandumun sonucu aynı olurdu” diye yazdı.
Hostiuc’un yazısı şöyle:
“Zamanda geriye gidersek, 2000-2008 döneminde de yaşadığımız aynı evrimi, bazı farklılıklarla göreceğiz. İyileşen ekonomik koşullar, artan ücretler ve yabancı sermayeye bağlı olarak şirket sınıfının oluşması nedeniyle konut talebindeki artış beklenmedik bir şekilde geldi.
Militari’de 2000-2001’de iki odalı bir daire fiyatı 12.000 Euro iken, 2008’de fiyatlar 120.000 Euro’ya, aylık 50-75 Euro’luk bir kiradan aylık 350-400 Euro’ya ulaştık. Bu dönemde maaşların da ayda 200 dolardan 400-500 dolara yükseldiği bir gerçek.
Bükreş’teki emlak piyasasının böylesine muhteşem bir evrimine kimse inanmadığı için 2000’li yılların başında inşaat yapan çok fazla yatırımcı yoktu, bu nedenle talep arzla karşılanamadı.
Piyasayı kontrol edecek ve kimliği belirlenecek bir geliştirici olmadığı ve teklif kişilere ait olduğu için, Berlin’de olduğu gibi kimse itiraz edemedi. Ancak kiralar ve daire fiyatları aynı anda keskin bir şekilde arttı. Bir “suçlu” arasaydık o, dairelerin kıymetini daha da yükselterek, gözü kapalı kredi veren bankalar olurdu.
2008 krizinden sonra, Bükreş’teki konut piyasası temelden değişti. Talep olmadığı için daire fiyatları düştü, ancak yeni daire arzı istikrarlı bir şekilde artmaya başladı. Maaşların artması, kredi vermek için kullanılan referans para biriminin euro’dan lei’ye değişmesi ve faiz oranlarının lei’ye önemli ölçüde düşürülmesi nedeniyle talep toparlanmaya başladı. Hepsi aynı anda geldi.
2008’de ortalama maaşla 30 yıl sonra bir daire satın alabilirdiniz, şimdi bu süre 9 yıla düştü. Bu reddedilemez bir teklif. Konut piyasası açısından bu kadar ucuz bir Avrupa başkenti veya daha iyi Avrupa şehri olduğunu düşünmüyorum, dikkate alınan gösterge bir daire için ödeme yapabileceğiniz yıl sayısıdır.
Ancak en önemli şey, ipotek verme koşullarıyla daire fiyatlarını pratik olarak sınırlayan “İlk Ev” programıydı.
Bükreş’te her yere ev yapılıyor ve yeterli görünmüyor. Yükselmiş olmasına rağmen, fiyatlar hala makul, bu da özellikle gayrimenkul de ucuz olduğu için bir ev satın almayı mümkün kılıyor.
Yükselen inşaat fiyatları piyasaya daha yüksek daire fiyatları getirecek, ancak asıl sorun bu olmayacak.
Gayrimenkul geliştiricisi Gran Via’dan Antoanela Comşa, Bükreş’teki konut piyasasının şimdi değil, 2023-2024’te krize gireceğini söylüyor. Artık Başkent’in yeni belediye başkanı Nicuşor Dan’ın yetkileri şimdi olduğu gibi ilçe belediyelerine değil, Başkent Belediyesi’ne götürme kararı üzerine.
Bir blok inşa etmek için, yetkilendirmeden fiili inşaata kadar 2-2,5 yıla ihtiyacınız var. Ve izin piyasası şimdi tıkanırsa 2-3 yıl içinde hiçbir şey yapılmayacak. Bakalım o zaman dairelerin kiraları ve fiyatları ne kadar olacak.
Bu görüş ilk olarak Business Magazin’de ortaya çıktı.”
