Türkiye ve Romanya AR-GE fakiri
*35 Avrupa ülkesi arasında AR-GE harcaması açısından Romanya sondan 3’üncü, Türkiye ise sondan 14’üncü sırada
Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri bir ülkenin gelişiminde hayati role sahip. Ar-Ge harcamasının gayrisafi yurt içi hâsıla (GSYH) içindeki payı bu alanda önemli bir kriter. Bu oranının yüksek olduğu ülkelerde kişi başına gelirin ve refahın yüksek olması dikkat çekiyor.
AB İstatistik Ofisi Eurostat’ın verilerine göre 2021 yılında Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki payının en yüksek olduğu ülkeler İsveç (yüzde 3,35), Avusturya (yüzde 3,22) ve Belçika (yüzde 3,19) oldu. AB ortalaması ise yüzde 2,27
Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki payının en düşük olduğu ülkeler ise Bosna-Hersek (yüzde 0,21), Kuzey Makedonya (yüzde 0,38) ve Romanya (yüzde 0,48) oldu. Bu oran Almanya’da yüzde 3,13; Fransa’da ise yüzde 2,21.
Romanya, 2011’den 2021 yılına kadar sondan üçüncü olma pozisyonunu değiştiremedi.
TÜRKİYE’NİN HARCAMASI ARTIYOR
Türkiye, Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki payını son yıllarda arttırıyor. 2004’te bu oran yüzde 0,5 iken 2011 yılında yüzde 0,79’e yükseldi. 2021 yılında ise yüzde 1,13’e ulaştı. Bu oran AB ortalamasının yarısının bile altında.
Harcamalar çoğunu şirketler yapıyor.
Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler yüzde 61,3 ile en büyük paya sahip olurken, bunu yüzde 34,2 ile yükseköğretim takip etti. Kâr amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapılan Ar-Ge harcamalarının da dâhil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamaları içindeki payı ise yüzde 4,5 oldu. Ar-Ge harcamaları içerisinde personel harcamaları yüzde 48,9 ile en büyük harcama kalemini oluşturdu.
TÜİK ise 6 Mart 2023 tarihli basın bülteninde verilerin revize edildiğini açıkladı.
Revize edilen verilere göre ise Ar-Ge harcamasının gayrisafi yurt içi hâsıla (GSYH) içindeki payı 2021 yılında yüzde 1,40 oldu. Bu oran 2009 yılında yüzde 0,8 idi.
TÜİK’in revize açıklaması şöyle: “Ar-Ge verilerine ilişkin güncel idari kayıt veri sayısı ve çeşitliliği son yıllarda artmıştır. Bu nedenle uluslararası referans kaynağı olan Frascati Kılavuzu’nun önerilerine uygun olarak hesaplama yöntemi yeniden gözden geçirilmiş ve güncel veriler doğrultusunda yöntem değişikliğine gidilmiştir. Yeni hesaplama yöntemine uygun olarak 2015-2021 yılı arasındaki veriler güncellenmiştir.”
(Euronews)
