Dış ticaret açığımız 106 milyar dolar
*Ticaret Bakanlığı verilerine göre 2023 yılında yaptığımız 255, milyar dolarlık ihracat 361,8 milyar dolarlık ithalatımızın ancak yüzde 70,7’sini karşıladı
2023’te ihracat rekor kırmasına rağmen dış ticaret açığı 106 milyar dolar oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 70,7’de kaldı. 2022’den sonra en yüksek dış ticaret açığı 2023’te gerçekleşti.
Türkiye’nin dış ticaret açığı 2023 yılında yine 100 milyar doları aşarak 106 milyar dolar oldu. Rekor, 2022 yılında 109,5 milyar dolar ile kırılırken 2023 ikinci en yüksek açık oldu. İhracatta ise yeni bir rekor geldi. Ancak ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 70,7’de kaldı.
Ticaret Bakanlığı 2023 yılı dış ticaret verilerini açıkladı. İhracat 255 milyar 809 milyon dolar, ithalat ise 361 milyar 847 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret açığı 106 milyar 38 milyon oldu. 2022 yılında açık 109,5 milyar dolar olmuştu.
Dış ticaret verileri “Özel Ticaret Sistemi (ÖTS)” ve “Genel Ticaret Sistemi (GTS” diye ikiye ayrılıyor. Türk makamları artık GTS’yi tercih ediyor. GTS verileri 2013 yılından itibaren, ÖTS verileri ise 1923 yılından bu yana mevcut. Uzun döneme dayalı karşılaştırmalarda mecburen ÖTS kullanılıyor. Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı son veriler de GTS.
2023’te ihracat yeni bir rekorla en yüksek seviyeye erişti. 2022’de en yüksek seviyeyi gören ithalat ise 2023’te yüzde 0,5 geriledi.
Genel ticaret sistemine göre 2013-2023 arasında son iki yılda dış ticaret açığı 100 milyar doların üstüne çıkarak rekor kırıyor.
Özel Ticaret Sistemine göre 1996-2022 arasında dış ticarete bakıldığında ise AK Parti’nin iktidara gelmesiyle ihracat ve ithalatta belirgin kademeli bir artış dikkat çekiyor.
İhracatta 100 milyar dolar sınırı 2007’de aşılırken 2021’de 200 milyar dolar sınırı geçildi. 2022’de ihracatın 250 milyar doları aşmasının ardından iktidar 300 milyar dolara ulaşmayı hedefliyor.
İhracat artarken ithalatta da büyük bir artış söz konusu. 2002’de 52 milyar dolar olan ithalat 2022’de 365 milyar dolara ulaştı.
-İhracat, ithalatı ne kadar karşılıyor?
Dış ticaret istatistiklerinde en önemli verilerin başında ihracatın ithalatı karşılama oranı geliyor. Bu oranın yüzde 100’den büyük olması ihracatın ithalattan daha fazla olduğunu gösteriyor. Bu oran 100’den düşük ise ithalat, ihracattan fazla gerçekleşiyor demek.
1996’dan bu yana Türkiye’de en yüksek oran 2019’da yüzde 85 ile görüldü. Bu da son 28 yılda ithalatın her zaman daha yüksek olduğu ve her sene dış ticaret açığı verildiğini gösteriyor.
İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021’de yüzde 82 idi; bu oran 2022’de yüzde 68,7’e geriledi. AK Parti’nin iktidara geldiği 2002’de bu oran yüzde 70 olmuştu. 2023’te ise GTS’ye göre ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 70,7’de oldu.
-En fazla ihracat Almanya, ABD ve Irak’a
2023 yılında Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler sırasıyla Almanya (21 milyar 94 milyon dolar), ABD (14 milyar 834 milyon dolar), Irak (12 milyar 789 milyon dolar) oldu.
-En fazla ithalat Rusya ve Çin’den
Öte yandan 2023’te Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı ülkeler sırasıyla Rusya (45 milyar 611 milyon dolar), Çin (44 milyar 980 milyon dolar), Almanya (28 milyar 685 milyon dolar) oldu.
EN ÇOK İTHAL EDİLEN ÜRÜNLER
Türkiye’nin en çok ithal ettiği 5 temel ürün kategorisini, GTIP ilk iki numarası baz alınarak ihracat.co tarafından aşağıdaki şekilde listeleniyor.
-1. Türkiye’nin Mineral yakıtlar, yağlar, petrol ve doğal gaz ithalatı
Türkiye’nin petrol doğal gaz ve türevi enerji ürünleri ithalatı 2022 yılında 96,5 milyar USD’ye ulaştı. Bu toplam ithalatın %26,5’uğuna tekamül ediyor. Türkiye’nin petrol ve doğalgaz ithalatına olan bağımlılığı, ülke ekonomisini küresel petrol fiyatlarındaki dalgalanmalara ve arz kesintilerine karşı savunmasız hale getiriyor.
-2. Türkiye’nin makineler, mekanik aletler, kazanlar; bunların parçaları ithalatı
Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı ikinci ürün kategorisi makine ve mekanik aletler başta olmak üzere 8471, 8408, 8421, 8481 ve 8414 GTIP kategorileri başta olmak üzere çok çeşitli ürünlerden oluşmaktadır.
8471 GTIP kategorisi: Otomatik bilgi işlem makineleri ve bunların birimleri; manyetik veya optik okuyucular,
8408 GTIP kategorisi: Sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motor dizel veya yarı dizel motorlar
8421 GTIP kategorisi: Santrifüjler, dahil. santrifüjlü kurutucular
8481 GTIP kategorisi: Borular, kazan gövdeleri, tanklar, fıçılar veya benzerleri için musluklar, musluklar, vanalar ve benzeri cihazlar
8414 GTIP kategorisi: Hava veya vakum pompaları
-3. Türkiye’nin demir ve çelik ithalatını
Türkiye’nin demir ve çelik ithalatının yaklaşık 3/1’i (9,71 milyar USD) demirli atık ve hurda; yeniden eritme demir veya çelik hurda külçelerinden oluşuyor. Türkiye bu ürünlerin büyük bir bölümünü işleyerek demir ve çelik olarak yeniden ihraç ediyor.
-4. Türkiye’nin altın, gümüş, mücevher, değerli taşlar ithalatı
7108 GTIP kategorisi: Altın dahil platin ile kaplanmış, işlenmemiş veya yarı imal edilmiş daha fazla işlenmemiş.
7106 GTIP kategorisi: Gümüş dahil Altın veya platinle gümüş kaplanmış, işlenmemiş veya yarı mamul halde.
7113 GTIP kategorisi: Kıymetli metalden veya kıymetli metalle kaplanmış metalden mücevherat eşyası ve bunların parçaları
7102 GTIP kategorisi: Elmaslar (işlenmiş olsun olmasın, ancak monte edilmemiş veya set edilmemiş)
7112 GTIP kategorisi: Taklit mücevher, imitasyon ürünler
-5. Türkiye’nin Elektrik, elektronik makine, teçhizat ithalatı
8517 GTIP kategorisi: Telefon setleri, dahil. hücresel ağlar veya diğer kablosuz ağlar için telefonlar
8541 GTIP kategorisi: Diyotlar, transistörler ve benzeri yarı iletken cihazlar
8536 GTIP kategorisi: Elektrik devrelerini anahtarlamak veya korumak veya bağlantı yapmak için elektrikli cihazlar
8504 GTIP kategorisi: Elektrik transformatörleri, statik konvertörler, örneğin redresörler ve indüktörler
8537 GTIP kategorisi: İki veya daha fazla aparatla donatılmış panolar, panolar, konsollar, sıralar
(Euronews / ihracat.co)
